Điểm giống và khác nhau giữa các loại kiểm toán

LOẠI HÌNH KIỂM TOÁN THEO CHỦ THỂ KIỂM TOÁN:

KIỂM TOÁN NỘI BỘ

Là công việc kiểm toán do các Kiểm toán viên của đơn vị tiến hành, chủ yếu để đánh giá về việc thực hiện pháp luật và quy chế nội bộ; kiểm tra tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ và việc thực thi công tác Kế toán, Tài chính,… của đơn vị.

Phạm vi kiểm toán:

– Kiểm toán các báo cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị.
– Kiểm toán sự tuân thủ.
– Kiểm toán hoạt động.

Nhiệm vụ:

– Kiểm tra tính phù hợp, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ.
– Kiểm tra và xác nhận chất lượng, độ tin cậy của thông tin Kế toán – Tài chính trong BCTC, báo cáo Kế toán quản trị trước khi trình ký duyệt.
– Kiểm tra sự tuân thủ các nguyên tắc hoạt động, các nguyên tắc quản lý kinh doanh.
– Phát hiện những sơ hở, yếu kém, sai phạm trong quản lý, trong bảo vệ và sử dụng tài sản của tổ chức, đơn vị.
– Đề xuất các kiến nghị và giải pháp xử lý nhằm nâng cao hiệu quả của hệ thống quản lý, điều hành hoạt động, điều hành kinh doanh của đơn vị.

Đặc điểm:

– Do các KTV nội bộ thực hiện theo kế hoạch đã được duyệt.
– Bộ phận kiểm toán độc lập tương đối so với các bộ phận khác trong đơn vị.
– Kết quả kiểm toán mặc dù được lãnh đạo đơn vị tin tưởng nhưng khó đạt được độ tin cậy cao của các đơn vị nước ngoài.
– Báo cáo kiểm toán nội bộ chủ yếu phục vụ cho chủ thể đơn vị, tính pháp lý thấp.

KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

Là công việc kiểm toán do cơ quan chuyên trách Nhà nước tiến hành, chủ yếu nhằm phục vụ việc kiểm tra và giám sát của Nhà nước trong quản lý, sử dụng Ngân sách, tiền và tài sản của Nhà nước.

Phạm vi kiểm toán:

Đối với cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản Nhà nước:
– Kiểm toán các báo cáo tài chính.
– Kiểm toán sự tuân thủ.
– Kiểm toán hoạt động.

Nhiệm vụ:

– Xây dựng và thực hiện các chương trình, kế hoạch kiểm toán hằng năm.
– Gửi báo cáo kiểm toán cho các cơ quan, đoàn thể, cá nhân có thẩm quyền theo luật định.
– Tham gia cùng với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong việc thẩm tra, xem xét dự toán và các phương án sử dụng Ngân sách Nhà nước cũng như quyết toán NSNN.
– Giám sát việc thực hiện luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban thường vụ Quốc hội về lĩnh vực tài chính – ngân sách.
– Giám sát việc thực hiện NSNN và chính sách tài chính.
– Góp ý với các đơn vị để sửa chữa những sai phạm; kiến nghị xử lý vi phạm; đề xuất việc sửa đổi, cải tiến cơ chế quản lý tài chính kế toán cần thiết.

Đặc điểm:

– Do các KTV làm việc trong cơ quan Kiểm toán Nhà nước thực hiện.
– Kiểm toán Nhà nước được tổ chức và quản lý tập trung thống nhất bao gồm: bộ máy điều hành, kiểm toán Nhà nước chuyên ngành, kiểm toán Nhà nước khu vực và các đơn vị sự nghiệp.

KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP

Là công việc kiểm toán được thực hiện bởi các KTV chuyên nghiệp, độc lập làm việc trong các tổ chức kiểm toán chuyên nghiệp tiến hành theo yêu cầu của khách hàng.

Phạm vi kiểm toán:

– Kiểm toán các báo cáo tài chính.
– Thực hiện các dịch vụ tư vấn tài chính kế toán khác.
– Kiểm toán sự tuân thủ.
– Kiểm toán hoạt động.

Đặc điểm:

– Là loại hình dịch vụ nên chỉ được thực hiện khi khách hàng có yêu cầu và đồng ý trả phí thông qua việc ký kết hợp đồng kinh tế.
– Do các KTV chuyên nghiệp, độc lập làm việc trong các doanh nghiệp kiểm toán thực hiện.
– Độc lập tuyệt đối trong hoạt động.
– Kết quả kiểm toán có tính pháp lý cao, đạt được sự tin cậy cao của các cá nhân, tổ chức sử dụng thông tin.

Điểm giống và khác nhau của 3 loại hình kiểm toán

Giống nhau:

1. Mục đích chung:

• Đánh giá tính trung thực, hợp pháp và hiệu quả của hoạt động tài chính, kinh tế.
• Cung cấp thông tin cho các bên liên quan để đưa ra quyết định phù hợp.
• Nâng cao hiệu quả hoạt động và quản trị của đơn vị được kiểm toán.

2. Cơ sở pháp lý:

• Đều tuân thủ các quy định của Luật Kiểm toán nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành.
• Áp dụng các chuẩn mực kiểm toán quốc tế (ISA).

3. Quy trình kiểm toán:

• Gồm ba giai đoạn: Lập kế hoạch, thực hiện và hoàn thành kiểm toán.
• Thu thập và đánh giá bằng chứng kiểm toán.
• Đưa ra ý kiến kiểm toán.

Khác nhau:

1. Đối tượng kiểm toán:

• Kiểm toán nhà nước: Kiểm toán các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước, tài sản nhà nước, và các đơn vị do Nhà nước giao nhiệm vụ quản lý.
• Kiểm toán độc lập: Kiểm toán các tổ chức, doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh theo quy định của pháp luật.
• Kiểm toán nội bộ: Kiểm toán các hoạt động của đơn vị do chính đơn vị đó tổ chức thực hiện.

2. Mục tiêu kiểm toán:

• Kiểm toán nhà nước:
  • Đánh giá tính hợp pháp, tuân thủ pháp luật và quy định của Nhà nước.
  • Phát hiện sai phạm, vi phạm pháp luật về tài chính, ngân sách.
  • Đề xuất kiến nghị thu hồi, xử lý sai phạm.
• Kiểm toán độc lập:
  • Đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính.
  • Nêu ra các điểm yếu trong hệ thống kiểm soát nội bộ.
  • Đề xuất kiến nghị cải thiện hoạt động của đơn vị.
• Kiểm toán nội bộ:
  • Đánh giá tính hiệu quả, hiệu lực của hoạt động của đơn vị.
  • Nâng cao hệ thống quản trị rủi ro.
  • Góp phần cải thiện hoạt động của đơn vị.

3. Cơ quan thực hiện:

• Kiểm toán nhà nước: Kiểm toán nhà nước.
• Kiểm toán độc lập: Công ty kiểm toán độc lập.
• Kiểm toán nội bộ: Bộ phận kiểm toán nội bộ của đơn vị.

4. Phạm vi kiểm toán:

• Kiểm toán nhà nước: Toàn bộ hoạt động tài chính, kinh tế của đơn vị.
• Kiểm toán độc lập: Báo cáo tài chính và các thông tin liên quan.
• Kiểm toán nội bộ: Các hoạt động được đơn vị giao phó.

5. Kết quả kiểm toán:

• Kiểm toán nhà nước: Báo cáo kết quả kiểm toán gửi cơ quan có thẩm quyền.
• Kiểm toán độc lập: Báo cáo kiểm toán và ý kiến kiểm toán gửi cho ban lãnh đạo và hội đồng quản trị của đơn vị.
• Kiểm toán nội bộ: Báo cáo kết quả kiểm toán gửi cho ban lãnh đạo đơn vị.

6. Tính chất:

• Kiểm toán nhà nước: Bắt buộc.
• Kiểm toán độc lập: Tự nguyện (trừ một số trường hợp theo quy định).
• Kiểm toán nội bộ: Tự nguyện.

7. Tính độc lập:

• Kiểm toán nhà nước: Độc lập về tổ chức và hoạt động.
• Kiểm toán độc lập: Độc lập về tổ chức và cá nhân.
• Kiểm toán nội bộ: Không độc lập về tổ chức, nhưng phải độc lập về chuyên môn.

Tóm tắt: